Τα νανοϋλικά είναι χημικές ουσίες ή υλικά με σωματίδια μεγέθους μεταξύ 1 και 100 νανομέτρων (nm) κατά τη μία τουλάχιστον διάσταση.

Λόγω του αυξημένου ειδικού εμβαδού κατ' όγκο, τα χαρακτηριστικά των νανοϋλικών ενδέχεται να είναι διαφορετικά συγκριτικά με τα ίδια υλικά χωρίς χαρακτηριστικά νανοκλίμακας. Ως εκ τούτου, οι φυσικοχημικές ιδιότητες των νανοϋλικών ενδέχεται να διαφέρουν από αυτές των χύδην ουσιών ή των σωματιδίων μεγαλύτερου μεγέθους.

Πολλά προϊόντα καθημερινής χρήσης που περιέχουν νανοϋλικά διατίθενται ήδη στην ευρωπαϊκή αγορά, όπως μπαταρίες, υλικά επικάλυψης, αντιβακτηριακά ενδύματα και καλλυντικά. Ενώ τα νανοϋλικά μπορεί να προσφέρουν τεχνικές και εμπορικές ευκαιρίες, ενδέχεται επίσης να ενέχουν κινδύνους για την υγεία και το περιβάλλον μας. Όπως και κάθε άλλη ουσία στην αγορά της ΕΕ, είναι σημαντικό να διασφαλίζεται ότι οι χρήσεις τους αξιολογούνται δεόντως και ότι όλοι οι κίνδυνοι ελέγχονται επαρκώς.

Ο ECHA συνεργάζεται στενά με τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τις ΜΚΟ και τους εμπορικούς φορείς του κλάδου, καθώς και με διεθνείς οργανισμούς, όπως ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), για να συμβάλει στην εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ για τα νανοϋλικά στον τομέα των χημικών ουσιών.

Τα νανοϋλικά εμπίπτουν στους υφιστάμενους ορισμούς χημικών ουσιών του κανονισμού REACH και του κανονισμού CLP, ενώ ισχύουν οι διατάξεις και των δύο κανονισμών. Το 2011 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε σύσταση σχετικά με τον ορισμό του νανοϋλικού. Αυτός χρησιμοποιείται σε διάφορους ευρωπαϊκούς κανονισμούς, συμπεριλαμβανομένων των κανονισμών REACH και CLP, για την εναρμόνιση του τρόπου προσδιορισμού των νανοϋλικών στα νομικά πλαίσια.

Από την 1η Ιανουαρίου 2020 ισχύουν ρητές νομικές απαιτήσεις βάσει του κανονισμού REACH για τις επιχειρήσεις που παρασκευάζουν ή εισάγουν νανομορφές. Οι εν λόγω υποχρεώσεις κοινοποίησης αφορούν συγκεκριμένες απαιτήσεις πληροφοριών, οι οποίες περιγράφονται στα αναθεωρημένα παραρτήματα του κανονισμού REACH: 

• χαρακτηρισμός των νανομορφών ή των συνόλων νανομορφών που καλύπτονται από την καταχώριση (Παράρτημα VI)·
• αξιολόγηση χημικής ασφάλειας (Παράρτημα I)·
• απαιτήσεις πληροφοριών σχετικά με την καταχώριση (Παραρτήματα III και VII-XI)·και
• υποχρεώσεις των μεταγενέστερων χρηστών (Παράρτημα XII).

Οι τροποποιήσεις ισχύουν για όλες τις νέες και υφιστάμενες καταχωρίσεις που καλύπτουν τις νανομορφές.

Δραστηριότητες του ECHA σε σχέση με τα νανοϋλικά δυνάμει των κανονισμών REACH και CLP

Δεδομένου ότι οι κανονισμοί REACH και CLP καλύπτουν τα νανοϋλικά, ο ECHA πρέπει να είναι σε θέση να εκτελεί τα καθήκοντά του για τις νανομορφές στο πλαίσιο των διαφόρων διαδικασιών του κανονισμού REACH (π.χ. καταχώριση, αξιολόγηση, αδειοδότηση και περιορισμοί) και των διαδικασιών του κανονισμού CLP (π.χ. ταξινόμηση και επισήμανση) όπως και για κάθε άλλη μορφή ουσίας, πρέπει δε να διαθέτει επαρκή επιστημονική και τεχνική ικανότητα προς τον σκοπό αυτό.

Σύμφωνα με τον στόχο αυτό, ο ECHA έχει αυξήσει τις δραστηριότητές του στον συγκεκριμένο τομέα από το 2011 με έμφαση στα εξής:

• σύνταξη νέων και επικαιροποιημένων εγγράφων καθοδήγησης
• εσωτερική και εξωτερική ανάπτυξη ικανοτήτων
• ανταλλαγή εμπειριών και επίτευξη συναίνεσης μεταξύ των αρμόδιων αρχών των κρατών μελών και των μελών της επιτροπής αξιολόγησης κινδύνου και της επιτροπής των κρατών μελών σχετικά με τις πληροφορίες ασφάλειας για τα νανοϋλικά που περιέχονται στους φακέλους καταχώρισης REACH
• παροχή ανατροφοδότησης και συμβουλών σε επιχειρήσεις που καταχωρίζουν νανοϋλικά 
• συμμετοχή και συμβολή στις εν εξελίξει διεθνείς ρυθμιστικές δραστηριότητες (όπως η ομάδα εργασίας του ΟΟΣΑ για τα βιομηχανικά νανοϋλικά ή η «Πρωτοβουλία της Μάλτας για την ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών για τις δοκιμές»)
• διαδικτυακά σεμινάρια με σκοπό αφενός την πληροφόρηση και τη συζήτηση σχετικά με τις τελευταίες εξελίξεις που αφορούν τις διεργασίες των κανονισμών REACH και CLP, οι οποίες σχετίζονται με τα νανοϋλικά, και, αφετέρου, την παροχή βοήθειας στους καταχωρίζοντες προκειμένου να εκπονήσουν και να υποβάλουν φακέλους οι οποίοι περιλαμβάνουν νανοϋλικά
• την ομάδα εμπειρογνωμόνων σε θέματα νανοϋλικών (NMEG), η οποία συστήθηκε τον Οκτώβριο 2012 με την υποστήριξη των αρμόδιων αρχών για τους κανονισμούς REACH και CLP (CARACAL) και για τα βιοκτόνα. Αυτή η ανεπίσημη συμβουλευτική ομάδα υποστηρίζει την υλοποίηση του προγράμματος εργασίας για τα νανοϋλικά του ECHA και παρέχει πληροφορίες και συμβουλές σχετικά με επιστημονικά και τεχνικά ζητήματα που αφορούν την υλοποίηση των κανονισμών REACH, CLP και BPR σε σχέση με τα νανοϋλικά
• φιλοξενία του Παρατηρητηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα νανοϋλικά, ώστε να ενισχυθεί η διαφάνεια των πληροφοριών σχετικά με τα νανοϋλικά